CÁ LINH – MÓN NGON QUÊ NHÀ

Vùng Tứ Giác Long Xuyên và vùng Đồng Tháp Mười rộng lớn, đón con nước son vào những ngày cuối tháng 8 mỗi năm và cùng là thời điểm bắt đầu mùa nước nỗi quê tôi. Con nước nhấn chìm mọi thứ nó đi qua, cánh đồng, bờ mương, láng cỏ… một biển nước ván đục màu phù sa, như đêm đến cho vùng đồng bằng châu thổ sông cửu long một sức sống mới. Không chỉ có vậy trong làn nước ván đục kia, mang theo hàng ngàn thứ sản vật và cá linh là thứ không thể không nhắc tới.

Mắm cá linh (Sưu tầm)

Cá linh từ biển hồ Campuchia theo con nước đầu mùa về với vùng đồng bằng quê tôi được gọi là cá linh non. Cá linh non được xem là ngon nhất vì lúc ấy cá chưa lớn, xương chưa cứng và bụng lại có mỡ béo ngậy. Bọn chúng tôi thích nhất đầu mùa nước nổi vì cũng là giai đoạn được nghỉ hè, leo lên cái tắc ráng với màn lưới đơn xơ, men theo bờ rạch nhỏ mé sông khoảng chừng 2 giờ đồng hồ là trong đụt đầy những chú cá linh tươi nhảy roi rói. Rồi mang dzề cho mẹ chế biến thành món ăn dân dã quen thuộc mà không một ai ở quê tôi không biết đến.

Nói đến cá linh non thì có cả trăm món được chế biến thành nhưng với tôi thì cá linh nhúng mẻ vẫn là món tôi thích nhất. Có lẽ mẹ cũng hiểu sở thích của tôi nên nguyên liệu cũng được mẹ chuẩn bị tự khi chúng tôi đi lưới.

Cá từng con được mẹ lựa ra, rửa sạch, để cho ráo nước, vẫn còn nhảy đạch đạch. Cái bếp đỏ hỏn ánh lửa chiều đã sẵn sàng cho một nồi nước nhúng cá. Để nước dùng được ngon hơn thì một trái dừa, một ít xương ống, hành tím, củ cải trắng, cơm mẻ bỏ chung một lần. Đun lên cho sôi rồi nhỏ lửa dần đun chừng 30 phút cho các nguyên liệu trên nhừ ra để tăng thêm cái hương vị đậm đà của nước dùng. Nước nhúng cá, cá linh đã có và còn rau ăn kèm nữa thì có thể thưởng thức ngay rồi. 

Cá linh chiên giòn sốt mắm me (Sưu tầm)

Rau ở quê cũng dễ kiếm lắm đó đa, dọc theo rạch nước sau nhà, hái mớ bông điên điển. món cá linh nhúng mẻ mà không có bông điên điển thì thiếu đi cái hương vị đặc trưng nhất vì khi Cá linh về thì bông điên điển cũng theo đó mà vàng rực cả một miền sông nước, loài hoa nở vàng khoe sắc khắp cả mé sông, đầm lầy, ruộng nước. Hoa cho hương vị rất đặc biệt, giòn, thơm, bùi, béo lại nồng đượm hương, mang "hương đồng cỏ nội" được người dân Nam Bộ chế biến thành nhiều món ăn đặc sản bổ dưỡng… rồi tiện tay ngắt mớ bông súng lấy cái phần nỏn nà của ẻm, một ít kèo nèo, đọt rau nhút, thân rau muống nước, thêm một ít hoa chuối bào mỏng… toàn những thứ có sẵn quanh nhà nên cũng nhanh mà có lấy một mẹt rau nhìn mà không cưỡng lại được đó đa.

Cha tôi thì cũng vừa xong cái đáy để ngày mai ra sông lớn đánh mẻ cá linh lớn. cha gọi chú ba gần nhà qua cùng lai rai và thưởng thức món ngon mẹ nấu. 

Cá linh mùa nước nổi (Sưu tầm)

Cá và rau không bỏ cùng nước dùng, ăn tới đâu thì nhúng rau trước rồi vớt lấy mớ cá trong rổ còn nhảy cho một hương vị mà mãi bạn cũng không thể quên được. Nhìn cha tôi và chú ba nhấm nháp vài ly rượu đế bàn câu chuyện đồng án rồi là những câu chuyện phiếm chúng tôi vừa kể vừa ăn bên ánh lửa hồng của cà ràng thân quen...một không gian mà dù có đi tận phương trời nào thì cũng là một nỗi niềm trong tâm trí của tôi.

Vậy đó, cá linh nhúng mẻ tưởng chừng là món dân dã miệt vườn thuở nào mà lại mang cái chân chất của vùng sông nước. Như trở thành một nếp văn hóa tự bao đời. Ấy mà có dịp bạn ghé về quê hương cửu long mùa nước nổi tôi sẽ đãi bạn món này để cùng tôi cảm cho hết cái hương đồng cỏ nội, từ cái dân dã đến đặc sản quê tôi.