KHÁM PHÁ CÁC LỄ HỘI ĐẶC SẮC MIỀN TÂY SÔNG NƯỚC

Miền Tây Nam Bộ – vùng đất “chín rồng” trù phú – không chỉ níu chân du khách bằng sông nước hữu tình, chợ nổi nhộn nhịp hay những vườn cây trái ngọt lành, mà còn bởi kho tàng lễ hội văn hóa phong phú, mang đậm bản sắc dân gian. Đây là mảnh đất giao thoa nhiều nền văn hóa: Việt, Khmer, Hoa, Chăm… nên lễ hội miền Tây vừa đa dạng, vừa độc đáo, thể hiện rõ nét đời sống tinh thần và tín ngưỡng của cộng đồng cư dân nơi đây.

1. Lễ hội Bà Chúa Xứ núi Sam (An Giang)
Diễn ra từ ngày 23 đến 27 tháng 4 âm lịch tại thành phố Châu Đốc, lễ hội Bà Chúa Xứ núi Sam là một trong những lễ hội lớn bậc nhất miền Tây, đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Điểm đặc biệt của lễ hội là sự kết hợp giữa yếu tố tín ngưỡng và sinh hoạt cộng đồng. Người dân từ khắp nơi đổ về hành hương, thắp nhang cầu bình an, sức khỏe, tài lộc. Các nghi thức trang trọng như lễ rước Bà, lễ tắm Bà, lễ thỉnh sắc Thoại Ngọc Hầu đều được tổ chức công phu. Xen lẫn không khí linh thiêng là sự nhộn nhịp của chợ phiên, các gian hàng ẩm thực, những buổi hát bội, đờn ca tài tử. Đây là dịp du khách vừa hành hương tâm linh, vừa trải nghiệm văn hóa Nam Bộ một cách trọn vẹn.
2. Lễ hội đua ghe Ngo (Sóc Trăng, Trà Vinh)
Nếu An Giang nổi bật với lễ hội Bà Chúa Xứ, thì Sóc Trăng và Trà Vinh lại được biết đến với đua ghe Ngo – lễ hội thể thao – văn hóa đặc sắc của đồng bào Khmer Nam Bộ.
Lễ hội diễn ra vào dịp Ok Om Bok – lễ cúng trăng (rằm tháng 10 âm lịch), nhằm tạ ơn thần Mặt Trăng đã phù hộ mùa màng bội thu. Trên các con sông lớn, hàng chục chiếc ghe Ngo dài hơn 20m, được trang trí rực rỡ, cùng hàng chục tay chèo khỏe khoắn, nhịp nhàng, tạo nên khung cảnh sôi động, đẹp mắt. Tiếng trống thúc giục, tiếng reo hò vang dậy hai bên bờ sông làm không khí náo nhiệt như ngày hội lớn.
Không chỉ là môn thể thao truyền thống, đua ghe Ngo còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết, sức mạnh cộng đồng, đồng thời khẳng định bản sắc văn hóa Khmer giữa lòng miền Tây.
3. Lễ hội Nghinh Ông (Bạc Liêu – Cà Mau – Tiền Giang)
Lễ hội Nghinh Ông là tín ngưỡng đặc trưng của cư dân vùng biển Nam Bộ, thể hiện lòng biết ơn đối với cá Ông (cá Voi) – vị thần được ngư dân tin là che chở, phù hộ mỗi chuyến ra khơi.
Lễ hội thường diễn ra vào tháng 2 hoặc tháng 3 âm lịch, với nhiều nghi thức long trọng: lễ rước Ông, lễ tế cá Ông, cùng các hoạt động dân gian sôi nổi như múa lân – sư – rồng, hát bội, đờn ca tài tử. Không khí vừa linh thiêng, vừa rộn ràng, phản ánh sự hòa quyện giữa tín ngưỡng tâm linh và đời sống sinh hoạt của ngư dân.Với du khách, đây là dịp trải nghiệm một lễ hội biển độc đáo, đồng thời hiểu hơn về tinh thần đoàn kết, niềm tin và ước vọng mưa thuận gió hòa của ngư dân miền Tây.
4. Lễ hội vía Bà Ngũ Hành (Tiền Giang – Bến Tre)
Diễn ra ở nhiều tỉnh thành miền Tây, nhưng nổi bật nhất tại Gò Công (Tiền Giang), lễ hội vía Bà Ngũ Hành được tổ chức nhằm tạ ơn và cầu xin sự che chở của các vị thần nữ đại diện cho ngũ hành: Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ.
Lễ hội thường kéo dài nhiều ngày, vừa có nghi thức cúng tế trang nghiêm, vừa có các hoạt động hội hè dân gian: chợ phiên, ẩm thực đường phố, biểu diễn nghệ thuật truyền thống. Đây là một trong những lễ hội thể hiện sự giao thoa văn hóa Việt – Hoa đậm nét ở miền Tây, thu hút đông đảo du khách tham gia.Ý nghĩa và trải nghiệm cho du khách
Các lễ hội miền Tây không chỉ là dịp tưởng nhớ công đức, cầu mong sự bình an, mưa thuận gió hòa, mà còn là “tấm gương” phản chiếu đời sống tâm linh, tín ngưỡng và văn hóa đa dạng nơi vùng đất sông nước. Đến với lễ hội, du khách vừa có cơ hội tham quan, tìm hiểu lịch sử – văn hóa, vừa hòa mình vào bầu không khí tưng bừng, gần gũi và chan chứa tình người.
Đặc biệt, đây cũng là cơ hội để thưởng thức ẩm thực lễ hội: từ bánh dân gian, bún nước lèo, bún cá, cho đến lẩu mắm, cá linh bông điên điển – những món ăn gắn liền với mùa lễ hội và đời sống người dân nơi đây.
Miền Tây sông nước là vùng đất của những dòng sông hiền hòa, những vườn cây trái sum suê và hơn hết là những lễ hội đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc. Mỗi lễ hội mang một câu chuyện, một ý nghĩa riêng, nhưng tựu trung đều hướng đến tinh thần gắn kết cộng đồng và khát vọng sống an lành, no đủ.