Khởi công dự án Metro đi ngầm qua phố cổ Hà Nội - Bước tiến hiện đại giữa lòng di sản

Metro ngầm Hà Nội - Giải pháp cho bài toán giao thông nghìn tỷ

Sau nhiều năm nghiên cứu, khởi công dự án metro đi ngầm qua phố cổ Hà Nội chính thức được triển khai với tổng vốn đầu tư lên tới 40.000 tỷ đồng. Đây là tuyến metro đầu tiên tại Việt Nam đi xuyên qua khu vực di sản đô thị, đòi hỏi kỹ thuật thi công đặc biệt để không làm ảnh hưởng đến các công trình lịch sử.

Công nghệ thi công "không đào" - Bảo vệ di sản từ dưới lòng đất

Thay vì phương pháp đào hở truyền thống, dự án áp dụng công nghệ khoan ngầm TBM (Tunnel Boring Machine) với độ chính xác cao.

Mỗi máy khoan có đường kính 6,5m, hoạt động 24/7 nhưng chỉ tạo ra tiếng ồn dưới 70dB, tương đương tiếng nói chuyện bình thường. Các cảm biến địa kỹ thuật được lắp đặt dọc tuyến để theo dõi độ lún theo thời gian thực.

Điều đáng nói là công nghệ này từng thành công ở các thành phố di sản như Kyoto (Nhật Bản) hay Rome (Italy). Tuy nhiên, địa chất Hà Nội với lớp trầm tích mềm yếu đòi hỏi phải có bản thiết kế riêng biệt.

Phố cổ Hà Nội - Thách thức giữa hiện đại và truyền thống

Khu vực 36 phố phường với mật độ dân số lên tới 82.000 người/km² là bài toán nan giải cho các nhà quy hoạch. Khởi công dự án metro đi ngầm qua phố cổ Hà Nội buộc phải cân bằng giữa nhu cầu hiện đại hóa và bảo tồn giá trị lịch sử.

Kiến trúc ngầm - "Bảo tàng sống" dưới lòng đất

Các trạm metro được thiết kế như không gian văn hóa với vật liệu trang trí lấy cảm hứng từ hoa văn cổ.

Trạm trung tâm tại phố Đinh Tiên Hoàng sẽ trưng bày hiện vật khảo cổ phát hiện trong quá trình thi công. Mỗi tầng ga ứng với một giai đoạn lịch sử: tầng hầm 1 tái hiện Hà Nội thế kỷ 19, tầng hầm 2 là phong cách Đông Dương thập niên 1920.

Đây không chỉ là giải pháp kiến trúc mà còn là cách kể chuyện lịch sử qua không gian. Các chuyên gia UNESCO đánh giá cao cách tiếp cận này khi nó biến hạ tầng kỹ thuật thành di sản văn hóa thế hệ mới.

Giao thông đa tầng - Kết nối không gian đô thị

Hệ thống metro ngầm sẽ liên kết với 5 tuyến xe buýt điện trên mặt đất thông qua các hub trung chuyển.

Điểm đặc biệt là các cửa ga được bố trí cách nhà cổ ít nhất 20m để tránh xáo trộn sinh hoạt. Thang cuốn thiết kế nghiêng 30° thay vì 35° tiêu chuẩn để phù hợp với người già và trẻ em - nhóm cư dân đặc thù của phố cổ.

Mô hình này học hỏi từ Barcelona (Tây Ban Nha) nơi hệ thống metro trở thành xương sống văn hóa đô thị. Nhưng tại Hà Nội, thách thức lớn hơn do đặc thù địa chất và mật độ xây dựng dày đặc.

Lộ trình dự án - Những cột mốc đáng chú ý

Với tổng chiều dài 12,5km đi qua 4 quận trung tâm, khởi công dự án metro đi ngầm qua phố cổ Hà Nội được chia thành 3 giai đoạn then chốt.

Giai đoạn 1 (2024-2026) - Cuộc di dời ngầm vĩ đại

Hơn 50km cáp ngầm và đường ống sẽ được di chuyển để nhường chỗ cho tuyến metro.

Đây là công tác phức tạp nhất khi phải thực hiện trong điều kiện không ngừng cấp nước/điện cho khu dân cư. Các kỹ sư sử dụng robot định vị 3D để lập bản đồ hạ tầng chính xác đến từng centimet.

Bài học từ dự án metro TP.HCM cho thấy chỉ riêng việc di dời hạ tầng đã chiếm 35% thời gian thi công. Nhưng tại Hà Nội, quy trình được tối ưu hóa nhờ công nghệ scan laser tốc độ cao.

Giai đoạn 2 (2027-2029) - Cuộc đua với thời gian

Giai đoạn khoan hầm đồng thời từ 3 điểm sẽ rút ngắn tiến độ xuống còn 26 tháng.

Mỗi máy khoan TBM cần 20 kỹ sư vận hành luân phiên, mỗi ca làm việc đào được 10-15m đường hầm. Áp lực lớn nhất là duy trì độ chính xác tuyệt đối khi đi qua các khu vực nhạy cảm như đền Bạch Mã hay chợ Đồng Xuân.

Kịch bản ứng phó sự cố được lập chi tiết cho từng phân đoạn, bao gồm cả phương án dừng máy khẩn cấp nếu phát hiện dịch chuyển địa tầng vượt ngưỡng 5mm.

Tổng kết

Xem thêm: Tour du lịch Hà Nội - Hà Giang- Sapa- Đỉnh Pansipan 5N4Đ