Nhật Bản ăn Tết Âm hay Dương? Lịch sử và văn hóa đặc sắc
07/01/2025
Câu hỏi Nhật Bản ăn Tết âm hay dương không chỉ đơn giản là về lịch mà còn phản ánh sự chuyển mình của một quốc gia. Mặc dù đã chuyển sang đón Tết theo lịch dương từ năm 1873, người Nhật vẫn giữ gìn nhiều phong tục truyền thống trong ngày đầu năm mới.
Tết Nhật Bản là một trong những lễ hội quan trọng và đặc sắc nhất của xứ sở hoa anh đào. Vào dịp này, người Nhật không chỉ đón chào năm mới mà còn thể hiện lòng tôn kính đối với tổ tiên và các vị thần thông qua nhiều phong tục truyền thống phong phú. Vậy Nhật Bản ăn Tết âm hay dương? Cùng Hải Đăng Travel khám phá văn hóa Tết Nhật Bản, bạn sẽ được trải nghiệm không khí rộn ràng của những ngày đầu năm, từ việc chuẩn bị mâm cỗ Osechi đầy màu sắc đến những nghi lễ viếng thăm đền chùa đầu năm.
Nhật Bản ăn Tết âm hay dương?
Đây là câu hỏi thú vị khi tìm hiểu về văn hóa Tết của quốc gia này. Trước đây, Nhật Bản cũng tổ chức Tết theo âm lịch như nhiều nước châu Á khác, nhưng từ năm 1873, đất nước này đã chính thức chuyển sang ăn Tết theo lịch dương.
Lịch sử chuyển đổi từ Tết Âm sang Dương bắt đầu với cải cách Minh Trị. Thiên Hoàng Minh Trị đã quyết định bỏ lịch âm để áp dụng lịch dương, nhằm hiện đại hóa đất nước và bắt kịp với các quốc gia phương Tây. Quyết định này không chỉ giúp Nhật Bản cải cách về mặt thời gian mà còn phản ánh mong muốn thoát khỏi ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc, mà giới lãnh đạo lúc bấy giờ cho là kém phát triển hơn so với phương Tây.
.png)
Sự chuyển đổi này đã dẫn đến việc người Nhật không còn đón Tết âm lịch nữa và chính thức ăn Tết vào ngày 1 tháng 1 dương lịch mỗi năm, được gọi là “Oshougatsu”. Điều này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc hình thành các phong tục tập quán và lễ hội của người Nhật trong những năm sau đó.
Tết 2025 đang đến gần, và đây chính là thời điểm lý tưởng để bạn trải nghiệm một chuyến du lịch tuyệt vời đến Nhật Bản! Hãy cùng Hải Đăng Travel khám phá những Tour Tết 2025 hấp dẫn.
Các phong tục đón Tết tại Nhật Bản
Dù có thay đổi từ việc ăn Tết Âm sang Tết Dương, người Nhật vẫn giữ được nhiều phong tục truyền thống đặc trưng của văn hóa Á Đông, mang đậm bản sắc dân tộc.
Tết tại Nhật thường kéo dài khoảng ba ngày, và kỳ nghỉ của người dân có thể lên đến năm ngày. Dưới đây là những phong tục tiêu biểu trong dịp này:
1. Osouji - Dọn dẹp nhà cửa đón Tết
Trước Tết, người Nhật có thói quen dọn dẹp nhà cửa một cách tỉ mỉ. Họ quan niệm rằng vị thần năm mới Toshigami-sama, một trong những vị thần tối cao của Thần đạo Shinto, sẽ đến thăm từng gia đình vào ngày đầu năm. Để thể hiện sự kính trọng và chuẩn bị chu đáo, nhà cửa cần được làm sạch, mang lại không gian đón thần linh trang nghiêm nhất.
2. Trang trí không gian sống
Vào ngày 28 hoặc 30/12, người Nhật bắt đầu trang trí nhà cửa để chuẩn bị đón năm mới. Một cây tùng thường được đặt trước cửa nhà vì đây được xem là nơi vị thần Toshigami-sama trú ngụ khi hạ giới. Ngoài ra, họ còn treo các đồ trang trí mang ý nghĩa đặc biệt như:
- Quả quýt: biểu tượng của sự sung túc và thịnh vượng.
- Dây thừng bện từ cỏ: tượng trưng cho lời cầu chúc tài lộc.
- Dải giấy trắng: dùng để xua đuổi điều xấu, giữ gìn sự thanh tịnh.
3. Joya no Kane - Lễ rung chuông cuối năm
Một trong những nghi thức đặc sắc của Nhật trong đêm giao thừa là lễ Joya no Kane, khi tiếng chuông tại các ngôi chùa được gióng lên 108 lần. Con số này đại diện cho 108 ham muốn trần tục theo giáo lý Phật giáo. Nghi lễ không chỉ mang ý nghĩa kết thúc năm cũ mà còn giúp mọi người thanh lọc tâm trí và gạt bỏ những điều tiêu cực trước thềm năm mới.
4. Thiệp mừng năm mới - Nengajo
Việc gửi thiệp Nengajo là một phong tục đẹp của người Nhật trong dịp năm mới. Từ tháng 12, họ bắt đầu chuẩn bị và viết thiệp gửi tặng bạn bè, gia đình và đồng nghiệp.
Ông Hideo Suzuki, một người dân Nhật, chia sẻ rằng ông thường viết hơn 200 tấm thiệp trước kỳ nghỉ Tết. Đặc biệt, các bưu điện Nhật Bản có dịch vụ giữ thiệp để đảm bảo chúng được chuyển đến đúng ngày 1/1, giúp truyền tải lời chúc tốt đẹp đầu năm mới một cách trọn vẹn.
5. Hatsumoude - Viếng thăm đền hoặc chùa đầu năm
Hatsumoude là chuyến đi viếng đền hoặc chùa đầu tiên trong năm, một hoạt động mang tính truyền thống quan trọng ở Nhật. Các ngôi đền lớn như Meiji Jingu thường mở cửa suốt đêm giao thừa để người dân đến cầu mong sức khỏe, bình an và may mắn.
Khung cảnh dòng người xếp hàng chờ vào đền chùa trở thành nét đặc trưng mỗi dịp năm mới. Bên cạnh đó, việc rút quẻ Omikuji cũng rất phổ biến. Mỗi quẻ có giá từ 500-1000 yên, giúp người rút dự đoán vận may và những điều có thể xảy ra trong năm.
Các món ăn truyền thống dịp Tết Nhật Bản
Trong văn hóa Nhật Bản, ẩm thực không chỉ là một phần của ngày lễ Tết mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc gắn kết gia đình và thể hiện lòng tri ân đối với tổ tiên. Những món ăn truyền thống dịp này không chỉ hấp dẫn bởi hương vị đặc biệt mà còn mang trong mình nhiều thông điệp ý nghĩa. Dưới đây là những món ăn đặc trưng mà bạn chắc chắn sẽ bắt gặp trên bàn tiệc Tết ở Nhật.
Món Osechi
Osechi là món ăn truyền thống đại diện cho ngày Tết, được chuẩn bị từ trước và thường bày trong những hộp gỗ nhiều tầng gọi là jubako. Mỗi loại thực phẩm trong Osechi đều được chọn lọc kỹ lưỡng và mang ý nghĩa tượng trưng riêng. Ví dụ, kazunoko (trứng cá trích) đại diện cho sự gia tăng dân số, trong khi kuromame (đậu đen) biểu trưng cho sức khỏe dồi dào và sự siêng năng. Đây không chỉ là một bữa ăn đặc biệt mà còn là cách người Nhật truyền tải thông điệp về sự gắn bó gia đình và lòng biết ơn dành cho tổ tiên.
.png)
Món Ozoni
Ozoni là một loại súp truyền thống không thể thiếu trong bữa ăn đầu năm mới. Thành phần chính của món này là bánh gạo nếp mochi, kết hợp với nước dùng dashi và các loại rau củ. Tùy theo từng địa phương, cách chế biến Ozoni sẽ có sự khác biệt, từ loại nước dùng đến cách nêm nếm, tạo nên sự đa dạng và phong phú cho món ăn này. Mỗi bát Ozoni không chỉ đem lại sự ấm áp cho ngày đầu năm mà còn được xem như lời chúc may mắn và sức khỏe cho cả gia đình.
Món Chả cá Kamaboko
Kamaboko là món chả cá đặc biệt thường được chế biến từ cá tươi xay nhuyễn, sau đó đem hấp hoặc nướng. Trong dịp Tết, Kamaboko thường được tạo hình với hai màu đỏ và trắng - biểu tượng của sự may mắn và hạnh phúc. Không chỉ thơm ngon và bắt mắt, Kamaboko còn thể hiện sự tinh tế trong nghệ thuật chế biến của người Nhật, làm cho mâm cỗ Tết thêm phần trang trọng.
Món Namasu
Namasu, một món salad truyền thống của Nhật, được làm từ cà rốt và củ cải trắng (daikon) thái sợi, ngâm trong hỗn hợp giấm chua ngọt. Hương vị tươi mới của Namasu không chỉ làm dịu vị giác mà còn giúp cân bằng các món ăn giàu đạm khác trong mâm cỗ Tết. Mặc dù có cách làm đơn giản, nhưng Namasu lại đem đến cảm giác nhẹ nhàng và thanh thoát cho bữa tiệc sum họp.
Món Katsuobushi
Katsuobushi là món cá ngừ khô được cắt lát mỏng, thường được dùng để tăng thêm hương vị cho các món ăn khác. Trong dịp Tết, Katsuobushi thường xuất hiện trên bàn tiệc như một biểu tượng cho sự thịnh vượng, thành công và may mắn trong năm mới.
Kết thúc hành trình khám phá văn hóa Tết Nhật Bản, câu hỏi Nhật Bản ăn Tết âm hay dương không chỉ đơn giản là về lịch mà còn phản ánh sự chuyển mình của một quốc gia. Mặc dù đã chuyển sang đón Tết theo lịch dương từ năm 1873, người Nhật vẫn giữ gìn nhiều phong tục truyền thống trong ngày đầu năm mới. Những hoạt động này không chỉ mang ý nghĩa chào đón năm mới mà còn thể hiện lòng tôn kính đối với tổ tiên và các giá trị văn hóa lâu đời. Hải Đăng Travel hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về những nét đẹp văn hóa trong dịp Tết của Nhật Bản và khuyến khích bạn trải nghiệm không khí lễ hội đặc sắc này nếu có dịp!
Tôi là Dương Phan Quốc Văn, hiện là Founder & CEO Công ty cổ phần xây dựng Hải Đăng Travel - đơn vị chuyên nghiệp trong lĩnh vực du lịch lữ hành.Tôi có hơn 18 năm kinh nghiệm trong ngành Hướng dẫn viên du lịch với kỹ năng chuyên nghiệp và vốn hiểu biết sâu rộng;14 năm xây dựng và phát triển thương hiệu Hải Đăng Travel, dẫn dắt công ty đạt nhiều danh hiệu lớn trong lĩnh vực du lịch như Tập thể lao động tiên tiến năm 2017, bằng khen vinh danh doanh nghiệp có đóng góp phát triển ngành du lịch Phú Yên năm 2016. Ngoài ra, tôi còn được phong tặng danh hiệu: Doanh nhân cống hiến và Doanh nhân trẻ tiêu biểu thành phố Hồ Chí Minh.
Chia sẻ ngay
